Dogma behoort tot de betere films van acteur en regisseur Kevin Smith. Zoals in de meeste films van zijn hand komt in deze film het duo Jay and Silent Bob weer aan bod, ditmaal als twee “profeten”. Wie het duo overigens kent zal zich waarschijnlijk even op het achterhoofd krabben bij de gedachte dat Jay wordt gezien als een profeet.



Een dogma is een “vastomlijnd geloofsartikel dat niet meer aan een beredenering is onderworpen”. Ofwel: we verzinnen iets en we maken het tot een wet, waar verder niet meer aan getwijfeld mag worden. In Dogma worden een aantal dogma's binnen de christelijke religie (en de katholieke versie in het bijzonder) aan de kaak gesteld. Dat maakt deze film overigens geen antireligieus pamflet, religie speelt nog steeds een belangrijke rol. Laat u zich echter niet afschikken, mocht u niet gelovig zijn.



Ben Afleck en Matt Demon (what’s in a name) spelen twee gevallen engelen die terug naar huis willen: ze willen de hemel weer in. Dat is op zich geen probleem maar er zit alleen een klein addertje onder het gras. Hun terugkeer zal tot gevolg hebben dat “de schepping” ongedaan zal worden gemaakt. Daar moet natuurlijk een stokje voor worden gestoken.



Zeker voor de mensen die van huis uit nog een vleugje van de romantiek der religie hebben mee gekregen is het een zeer onderhoudende film. Op een vriendelijke wijze wordt het geklooi tussen mensen in naam van religie aan de kaak gesteld. De dag dat een moslim een film als Dogma over de Islam maakt (en dat overleefd) zal ik omarmen.

De buitengewoon originele grappen, de humor en de positieve houding maken van Dogma een film waarvoor men eventueel bij de videotheek verderop gaat kijken.

Tip: Het is een aanrader om Chasing Amy, ook van Kevin Smith, van te voren te kijken omdat Dogma een aantal leuke verwijzingen naar deze film bevat.

Er gaan een hoop dogma's op de schop. Jezus was zwart en had vele broers en zussen. God is een vrouw, euthanasie en abortus is ieders eigen keuze, waarmee we de belangrijkste wel gehad hebben. Overigens opmerkelijk dat zelfs God zelf doormiddel van euthanasie wordt bevrijd.



De film wil de boodschap overdragen dat het niet uitmaakt wat je geloofd als je maar geloofd en dat op een beetje fatsoenlijke wijze doet. Klinkt sympathiek. Het is in ieder geval een stuk sympathieker dan het dogmatisch denken van de mensen die wat strenger in de leer zijn. Een dogma kan je niet meer wijzigen, een idee wel. Daarom moet je niet in God geloven als ware het een feit maar een goed idee.

Klinkt nog veel sympathieker. Helaas is dat alleen niet mogelijk. Religie werkt alleen als je doet alsof God echt is. Veel mensen koppelen hun moraal aan godsdienst, dus als God stiekem toch niet echt is maai je het fundament van hun moraal weg. Dat gaat dus meestal niet.




Het gaat ook een beetje mank in de film. Bethany wordt namelijk geconfronteerd met engelen, demonen, uit de lucht vallende apostelen en God zelf in hoogst eigen persoon die met wat “wax on, wax off” (goede grap) de boel weer opknapt. Dat is geen geloven meer. Dat is zeker weten.

Maar om dat soort zaken moeten we ons eigenlijk niet druk maken bij Dogma. Alleen al de intro verdient een prijs. Net zoals de overdrijving van het katholicisme met de “Catholisism Wow” campagne.

Een van de leuke effecten binnen de film is dat je het ene moment naar de vuilspuiterij van Jay aan het luisteren bent en dan weer een quasi diepzinnige monoloog hoort van een van de gevallen engelen of de apostel. De dissertatie van Loki over waarom hij van zijn geloof is gevallen door Alice in Wonderland mag ook niet onze herinnering ontglippen.



Ook de ontmoeting van Bethany met Jay and Silent Bob is interessant:

Bethany: Then - I don't mean to sound ungrateful - but what are you doing hanging around?
Jay: We're here to pick up chicks.
Bethany: Excuse me?
Jay: We figure an abortion clinic is a good place to meet loose women. Why else would they be there unless they like to fuck?

Zelf had ik daar namelijk nooit zo bij stil gestaan.

Het gezeik van Bethany (“why me?”) doet ons denken aan het kleuterachtige zelfmedelijden van Dante Hicks in Clerks, het debuut van Kevin Smith. Voor beide personages geldt: zeik niet zo en gedraag je volwassen. Neem je eigen verantwoordelijkheid. Een boodschap die meer mensen ter harte zouden moeten nemen.

De meest opmerkelijke rol is wat mij betreft weggelegd voor Alanis Morissette. God portretteren als een schattig meisje dat rare bekken trekt en handstand doet tegen een boom is een vondst.

Dogma misschien niet tippen aan Clerks. Maar de film is origineel en heeft aanstekelijke humor waardoor hij boven de middenmoot uitstijgt.