Als ik je vertel dat het filmscript van comedy/drama Adaptation is geschreven door Charlie Kaufman dan zal dit niet meteen tot een frons in uw voorhoofd leiden, althans die naam zei mij zelf niets. Totdat bleek dat hij de schrijver is van Being John Malkovich en zie daar, de wenkbrouwen gaan alsnog omhoog.
Being John Malkovich was al een, naar mijn smaak, leuke en verfrissende film, dus de verwachtingen waren groot. Maar ik heb inmiddels geleerd dat je verwachtingen altijd de kop moet indrukken. Als je niet teveel verwacht, kan het alleen maar meevallen.
In Adaptation staat de scenario schrijver Charlie Kaufman(!) centraal, die de klus krijgt om een scenario te schrijven voor een film, die op zijn beurt weer gebaseerd is op een boek over orchideeën. Saaaaaai, hoor ik nu al roepen, maar dat is nu juist het punt, deze film is juist helemaal niet saai. Sterker nog, deze film weet tot het einde aan toe de aandacht vast te houden en te vermaken, zonder gigantische decors, special effects of ander soort kunstmatige opsmuk. Ik smokkel hier wel een beetje want de dubbelrol van Cage vergt nogal wat trucage natuurlijk. Maar los daarvan, geen Gangs of New York praktijken, maar laat ik ophouden om bij iedere recensie deze film te pas en te on pas er bij te betrekken.
Waar ik mee door zou willen gaan is het beschrijven van het plot, maar dat is nu juist iets wat juist zo ontzettend leuk is om zelf te ontdekken en te ontrafelen. Het zit echt ontzettend origineel, grappig en vernuftig in elkaar geknutseld en het allermooiste is dat het allemaal nog klopt ook.
Nicolas Cage in de dubbelrol van Charlie Kaufman en zijn tweelingbroer Donald, doet het weer eens goed met zijn droevige hondenblik, waar hij het patent op heeft, na Leaving Lasvegas. Alhoewel dat ik-ga-bijna-huilen gezicht op het einde een beetje een sla-mij respons bij mij begon op te roepen. Maar dat is misschien een detail. Veel lof voor Cage.
© 2002 - Columbia Pictures
Ook Meryl Streep zet een goede prestatie neer, maar Chris Cooper, die wij onder andere kennen van American Beauty, speelt uiteindelijk het leukste en naar mijn smaak ook meest sympathieke karakter. Maar daar werd ik al tijdens de film op gewezen door een paar personages�
Als wij Adaption nu eens vergelijken met Being John Malkovich, hoe schalen wij deze film dan in? Toch redelijk hoog, Adaption is qua plot net zo �twisted� als Being John Malkovich maar nog wel een tandje complexer, maar wel net zo goed te volgen.
Charlie Kaufman heeft trouwens ook nog een andere film met de titel Confessions of a Dangerous Mind geschreven, maar daar heb ik een dermate hoeveelheid negatieve berichten over gehoord dat ik die niet zal bioscopen of dvd�en. Jammer, maar dat even terzijde, we hadden het hier over Adaptation.
En daar kunnen we na een lang verhaal verder kort over zijn: briljant plot, goed acteerwerk, een prettig stukje vermaak dat het waard is om speciaal te gaan bezichtigen in de bioscoop. Tip: er schijnt nog iets te komen na de aftiteling, dus blijf even zitten.
Voor de mensen die Being John Malkovich hebben gezien zal de intro alleen al een prima toon zetten voor de film. Zelf heb ik hartelijk moeten lachen om de set met Malkovich, waarbij de schrijver zelf, Charlie Kaufman, weer gespeeld door Cage, als een triest figuur wordt neergezet. Prachtig die set, waarbij wij de Being John Malkovich acteurs en actrices weer even voorbij zien komen. Kostelijk.
Dus het zit eigenlijk zo: De Charlie Kaufman in onze echte wereld, schrijft een script (Adaptation), waarin hij zelf als personage meedoet (C.K. gespeeld door Cage), waarbij hij een scenario schrijft voor een film die weer gebaseerd is op een boek over orchideeën en waarin het personage zelf ook weer voorkomt als personage. Een film die zichzelf schrijft.
Het valt ook meteen op hoe vernuftig de film in elkaar steekt. Het personage Kaufman zie je namelijk de voorgaande scènes in zijn plot verwerken. We zien dus eigenlijk al de film die hij nog niet geschreven heeft maar aan het schrijven is. Denk maar eens aan de razend snelle evolutie scène in het begin.
Als je oplet merk je dat naar mate het einde van de film nadert, de momenten tussen de �film� en de momenten waarop Cage ze in de memorecorder spreekt, steeds korter worden. De film haalt de schrijver in. Op het einde hebben film en script elkaar ingehaald, waar wij onze Cage zien wegrijden.
Wat het verhaal naar mijn inzicht echt zo sterk maakt is de verwerking van de orchidee als metafoor voor de mens in de film. Maar ook als symbool voor passie, hartstocht, etc. Heel veel wordt opgehangen aan die plant, het hele Susan Orlean vs. John Laroche verhaal is er aan opgehangen en beeld het ook uit.
© 2002 - Columbia Pictures
Maar er is een grote vraag:. is Donald wel �echt� of juist een �persoonlijkheid� van Charlie, iemand die hij zou willen zijn? Want we horen natuurlijk Donalds verhaal aan over een filmscript met daarin een moordenaar met de �cliché� gespleten persoonlijkheid. Een quote:
Donald Kaufman:
I'm putting in a chase sequence. So the killer flees on horseback with the girl, the cop's after them on a motorcycle and it's like a battle between motors and horses, like technology vs. horse.
Charlie Kaufman:
And they're still all one person, right?
Donald Kaufman:
The killer, the girl, and the cop all have split-personalities! They're all the same person! Isn't that fucked up?
Zelf vind ik de volgende theorie, overigens niet zelf verzonnen ( zo slim ben ik dus niet ) over de film erg interessant en naar mijn idee de juist.
Op het moment dat Donald het heft in handen neemt, Charlie smeekt hem om naar New York te komen, onstaat er juist een soort cliché film, met drugs, geweld, sex, achtervolgingen, moord, enzovoort. Denk met name aan het belachelijke idee dat de krokodil onze Laroche grijpt en niet Charlie zelf en natuurlijk het lachwekkende stukje waarbij Laroche heel schuldig gaat lopen doen over het doden van Charlie.
Maar daarna, als Donald zijn nut bewezen is en is overleden, zie je dat Charlie weer de �regie� overneemt, maar met een verschil: hij durft eindelijk wat hij niet durfde, hij is veranderd, hij heeft zich aangepast.
Zelf had ik het nog niet eens zo bekeken, maar naar mijn idee maakt dit de film inderdaad helemaal compleet en lost ook het probleem op van de totaal verschillende karakters van de broers.
Uiteindelijk kan ik zeggen dat ik met een tevreden glimlach op het gelaat Tuschinski heb verlaten. Ik heb er vertrouwen in dat ik niet de enige ben.