Op mijn verzoek huurde een vriend van mij Blade Runner, een film uit 1982 die nog al redelijk hoog scoorde op IMDB.com en een soort cultstatus heeft naar mijn inzicht.

Het verhaal speelt zich af in de toekomst, zo rond 2019.
Harrison Ford speelt een Blade Runner, een persoon die �Replicants� met �pensioen stuurt� (vermoord). Replicants zijn robotmensen. Ze zijn precies gelijk, alleen mechanisch en kennen geen emoties, maar kunnen leren.

Een groepje van zes van deze replicants heeft een ruimteschip gekaapt, de bemanning vermoord, en komt vanaf een andere planeet terug naar aarde. Eentje gaat dood en er blijven dus 6 - 1 = 4!!! Replicants over (foutje in script). Harrison Ford moet ze alle vier vernietigen.

De sfeer van de film is echt weergaloos. Morsig, donker, sinister, depresief, veel regen, veel schaduw. Beetje zoals �The Crow of Batman� maar dan veel grauwer. Tot het einde wordt die sfeer prachtig neergezet, waarbij vele mooie licht- en schaduweffecten elkaar afwisselen. Veel scènes hebben bijna iets onwerkelijks. Een afschuwelijke en deprimerende wereld waar iedereen alleen is en alles mistroostig en ellendig is.



Het tempo van de film is laag, wat belangrijk is om die sfeer neer te zetten, maar helaas leidde dat bij mij tot een aantal langgerekte gapen. Ik heb geen moeite met trage films, maar dit was soms wel erg traag. Let daar dus op. Dat is trouwens ook meteen het grootste minpunt van deze film.

Toch is deze film zeker niet slecht. Bovendien is de diepere laag interessant en is er een hele belangrijke vraag te stellen over het karakter van Harrison Ford, Rick Deckard. Het antwoord staat wat mij betreft vast en geeft ook juist dat extra tintje aan deze film.

De film is interessant, de sfeer is absoluut voortreffelijk neergezet, de muziek van Vangelis is werkelijk absoluut perfect passend, prachtige beelden, maar nogmaals: traag. Een mooie film, maar weet waar je aan begint!

Okee, Deckard (Ford) jaagt dus op vier replicants en leert ook een nieuw model replicant kennen. Rachel. Rachel denkt dat ze een mens is, maar door de test van Deckard beseft ze dat ze een replicant is. Wij komen er achter dat ze geen slechte replicant is, zeker als ze Deckards leven redt.

Dan komt de vraag waarop het antwoord op het einde van de film gegeven wordt: Is Deckard zelf een replicant of niet?

Het antwoord op die vraag bepaald in welk licht wij de gebeurtenissen in de film moeten zien. Nu is het probleem dat wij de Director�s Cut hebben gekeken, waar eigenlijk maar één conclusie mogelijk is: hij is een replicant, wat later ook door de regisseur is bevestigd.


We kennen de scène waarbij Deckard Rachael test om te zien of ze een replicant is. Dat leverde trouwens nog een leuke quote op:

Rachael: Are these questions testing whether I'm a replicant or a lesbian, Mr. Deckard?

Maar zij vraagt op een gegeven moment aan Deckard of hij zelf wel eens de test heeft gedaan. Dat is eigenlijk de grootste hint die wij krijgen. Maar het einde, met de origami eenhoorn is eigenlijk het slotbewijs: de droom van de eenhoorn is alleen Deckard bekend. Tenzij iemand anders weet wat in zijn geheugen zit. Ik heb het zelf niet opgemerkt, maar het schijnt dat Deckards ogen op een bepaald moment ook oplichten, zoals die van de uil en andere replicants.

De kernvraag vind ik trouwens wel interessant: is artificieel leven ook leven? Wat maakt ons tot mens, ons gedrag, onze �emoties�? Is een replicant niet ook gewoon een mens en zou een replicant niet ook gewoon als zodanig behandeld moeten worden? Ook al is de technische opbouw anders? De weg naar een kunstmatig brein dat de
onze kan evenaren is nog lang, maar die ethische vragen worden steeds actueler.

Ook de grotere thema�s zoals leven en dood worden hier niet geschuwd. Batty (Hauer) probeert zijn leven te verlengen. De levensduur van replicants is namelijk beperkt om de risico�s van replicants in te dammen. Het lukt echter niet. Maar waarom redt Hauer Ford als hij dreigt te vallen? Misschien omdat hij vind dat Ford, omdat hij zelf ook een replicant is en dus van zijn soort, moet voortleven.

Deckard: I don't know why he saved my life; maybe in those last moments he loved life more than he had ever before. Not just his life; anybody's life. My life.

Dat idee wordt gesteund door de mooie tekst van Batty (Hauer):

Batty: I've seen things you people wouldn't believe. Attack ships on fire off the shoulder of Orion. I watched C-beams glitter in the dark near the Tannhauser gate. All those moments will be lost in time, like tears in rain. Time to die.

Batty spreekt deze tekst uit, na het redden van Deckard, en sterft. Een heel mooie lijn tekst vind ik zelf. Als je sterft zijn al je herinneringen verloren. En dat is precies waar het om gaat in deze film. De replicants hebben geen verleden, geen eigen herinneringen. In die vier jaar van hun leven ontwikkelen ze hun eigen herinneringen, die ze willen koesteren en behouden. Als jij zelf sterft, sterven daarmee ook de laatste herinneringen aan al het mooie wat jij hebt gezien. De objecten van onze herinnering worden daardoor betekenisloos.

Als je heel klinisch naar deze film kijkt stelt het verhaal niet veel voor. Toch zit er meer in dan op het eerste gezicht lijkt. Achteraf bezien maakt dat deze film toch nog best interessant. Maar toen de film eenmaal af was voelde ik wel opluchting: het tempo is heel erg langzaam.

Deze film staat wat mij betreft symbool voor de sfeer van de jaren tachtig. Daarvoor applaus. Ook applaus voor de mooie Sean Young die een karakter zonder emoties weet neer te zetten (die uitdrukkingsloosheid maakt haar zo misterieus en mooi). Verder natuurlijk ook de prachtige scene in het 'poppenhuis' waar Hauer Ford achtervolgd en er een paar prachtige licht-donker scenes te zien zijn.

Het zijn die prachtig mooie sfeerbeelden waardoor deze film ondanks zijn saaiheid mij toch nog redelijk positief weet te stemmen.