Als ik goed geïnformeerd ben dan is Festen de eerste film die volgens de DOGMA95 regels is gemaakt. Een aantal van deze regels:

1. Filmen moet op locatie gebeuren, dus geen kunstmatige decors
2. Geluid mag niet achteraf worden toegevoegd
3. De camera moet in de hand worden gehouden
4. De film moet in kleur zijn
5. Geen speciale lenzen of filters
6. Geen geografische- en tijdssprongen
7. Geen genrefilms
8. Geen tijdssprongen en locatiesprongen

Wat voor resultaat geven deze regels? Eigenlijk springt alleen de schokkerige cameravoering in het oog. Voor de rest is het eigenlijk een normale film, voorzover je het verhaal van deze film 'normaal' kunt noemen.

Mij is ter ore gekomen dat mensen soms bijna onpasselijk werden van het gedraai en beweeg van de camera, maar misschien is het een kwestie van gewenning. Bovendien hebben de dogmaregels tot gevolg dat de film valt of staat bij het acteerwerk.

Festen is een familiedrama. We maken de zestigste verjaardag mee van Helge. Daarom komt de hele familie op bezoek. Vervolgens komen wij achter wat familiegeheimen. Maar denk niet aan het soort zoetsappige familiedrama dat wij nog wel eens op RTL4 tegenkomen. Dit is meer.



De film is Deens gesproken, met allemaal voor mij onbekende acteurs, maar wat doen ze het goed. De spanning, de sfeer, is echt soms zo tastbaar dat je er in kunt verdrinken.

Afgrijselijk, maar toch mooi, tragisch en soms toch nog grappig. Deze film is hard, maar er is wat mij betreft maar één conclusie mogelijk: kijken.

Inmiddels heb ik deze film laatst nogmaals op TV gekeken en dan weet je helaas al wat er komt. Toch herinner ik de eerste keer dat ik deze film zag. Het moment dat onze Cristian de befaamde toast uitbrengt en daarmee klaar is ontstaat er zo'n situatie dat ik alleen maar keihard lachen. Het tafereel was zo waanzinnig en tragisch dat je eigenlijk niet weet hoe je moet reageren. Misschien is het buitengewoon ziek dat je om zo'n zwaar onderwerp op de grond kan liggen van het lachen, maar ik zie niet in hoe anders te reageren op deze scène.

Natuurlijk was de broer Michael ook een buitengewoon tragisch en eigenlijk buitengewoon grappig karakter. Zo onbehouwen, onbeschoft, hufterig, racistisch, vrouwonvriendelijk en asociaal kom je ze zelfden tegen. Hij wordt neergezet zonder enige remmingen.

Toch is Michael het karakter dat eigenlijk het meest interessant is. We vragen ons af waarom hij zo geworden is. We leren dat hij door zijn vader op een internaat is gedumpt en dat hij zijn vader eigenlijk heel weinig zag. Zijn leven als een tocht om eindelijk door zijn vader te worden gewaardeerd en erkend. Maar dan wordt duidelijk dat de grote man waar hij tegenaan keek iemand anders blijkt te zijn. Iemand die nog beneden hemzelf staat.

Maar het verhaal van Cristian staat natuurlijk centraal. Het is zo ontzettend interessant hoe de mensen op deze mededeling reageren. De mensen doen alsof ze het niet hebben gehoord. Zelfs de vader doet alsof hij van niets weet. Later gaat de vader zelfs op een buitengewoon schofterige wijze tegen Cristian tekeer, gesteund door het gebrek aan bewijs en de moeder die haar mond houdt. Bovendien doen ook de gasten alsof er niets gebeurd is. Uiteindelijk wordt Cristian zelfs maar in een bos gedumpt om hem het zwijgen op te leggen.




Maar we herinneren ook de scène dat Helene opzoek gaat naar een mogelijke hint omtrent de motieven van haar zus om zelfmoord te plegen. Met behulp van de receptionist vind zij uiteindelijk een briefje. Het afscheidsbriefje van hun zus.

Het keerpunt in de film is het moment dat Helene wordt gevraagd om het afscheidsbriefje voor te lezen. Dan is er geen ontkomen meer aan.

En dan de magistrale eindscène. De vader houdt een soort toespraak waarin hij aangeeft dat hij begrijpt dat hij niemand van de familie ooit nog terug zal zien en gaat dan weer zitten. Vervolgens vraagt Michael hem of hij zo vriendelijk wil zijn om hen te verlaten zodat de familie op een prettige wijze kunnen doorgaan met ontbijten. Dan vraagt de vader of moeder met hem mee gaat, maar zij blijft zitten. Daarna staat hij op en loopt de voordeur uit, terwijl niemand omkijkt en iedereen door eet. Zo tragisch.

Een film die je niet snel zult vergeten.