Een aantal jaren geleden mocht ik de film Casablanca bewonderen en ik voelde een behoefte om mijn geheugen eens op te frissen.

De film speelt zich af in 1942 tijdens de Tweede Wereld oorlog, het jaar waarin de film ook daadwerkelijk is opgenomen. Europa is bezet door de Nazi’s. Vanuit heel Europa komen vluchtelingen naar Marokko, om via Casablanca naar Lissabon te vliegen. Via Lissabon kunnen ze naar Amerika ontsnappen. Maar de prijs voor een visum naar Lissabon is hoog. In de tussentijd verblijven de vluchtelingen in Casablanca en bezoeken ze beter gesitueerden Rick's Café Américain, de beste club van de stad.

Rick Blaine (Humphrey Bogart) is de (cynische) eigenaar van het café.

Rick: I'm not fighting for anything any more except myself.
I'm the only cause I'm interested in.

Door omstandigheden krijgt hij papieren in handen die iemand naar Lissabon en dus Amerika kunnen krijgen. Deze papieren waren echter bedoeld voor Victor Laszlo en Ilsa Laszlo – Lund. Ilsa is echter Rick’s voormalige geliefde uit lang vervlogen tijden…


Deze intro maakt meteen duidelijk dat dit een uitstekende film is voor de doorgewinterde romanticus. Wat de romantiek betreft, ik ken momenteel nog geen enkele film die zo’n heerlijke tragisch-romantische sfeer weet neer te zetten, zonder zoetsappig te worden. We hebben het wel over romantiek met stijl natuurlijk.

Deze film is van top tot teen doordrenkt met die stijl, die klasse, een niet te vangen uitstraling die je alleen zult aantreffen in films uit die tijd. Als we niet door prachtig vrouwelijk schoon worden vermaakt, dan worden we dat wel door de schitterende dialoogjes tussen de personages. Nooit een moment van verveling.


Wordt deze film terecht de beste film aller tijden genoemd? Dat weet ik niet, maar wel een van de aller beste romantische films in ieder geval. Deze film staat dan ook, is mijn bescheiden mening *kuch*, volkomen terecht in de allerhoogste regionen van IMDB.com’s top 250 films, alhoewel die top niet alles zegt.

Het is tevens mijn mening dat je er buitengewoon goed aan doet mijn bescheiden mening even te verifiëren. ‘t Liefste vandaag nog.

Natuurlijk zijn zowel Bogard als bergman de sterren van deze film. Goddelijk spel, om intens van te genieten, maar toch heeft uiteindelijk Captain Louis Renault, de Franse politiekapitein van Casablanca toch mijn sympathie. Hij is weliswaar een doortrapte en corrupte klootzak, maar wel een hele sympathieke. Hij zorgt voor de jeu in de film, de lichte humoristische kant.

Louis tegen Rick: I suspect that, under that cynical shell, you're at heart a sentimentalist.


Dat wordt ook prachtig weer gegeven in de scènes met de man en vrouw die geen geld hebben om Louis te betalen voor de vliegtuigtocht en daarom 'geluk' hebben aan de roulette tafel. Maar nog een andere quote:

Major Strasser: What is your nationality?
Rick Blaine: I'm a drunkard.
Captain Louis Renault: That makes Rick a citizen of the world.

Ain’t that cute? Ik vind van wel.

Captain Louis Renault: Rick, there are many exit visas sold in this café, but we know that you've never sold one. That is the reason we permit you to remain open.
Rick Blaine: Oh? I thought it was because I let you win at roulette.
Captain Louis Renault: That is another reason.

Maar deze karakteriseert onze Louis ook aardig:

Rick Blaine: And remember, this gun is pointed right at your heart.
Captain Louis Renault: That is my least vulnerable spot.

Als wij naar de film in het algemeen kijken dan draait het maar om slechts één ding, de romance tussen Rick en Ilsa. Vol smart willen wij het antwoord op die ene vraag: voor wie zal ze kiezen?

Het is toch werkelijk een heerlijke scène als Ilsa Sam ontmoet en hem dat overigens naar mijn smaak sympathieke liedje ‘As Time Goes By’, laat spelen, waardoor Rick wordt gelokt…

Bezopen denkt Rick ’s nachts terug aan Parijs, met Ilsa. Afgezien van het adembenemende voorkomen van Bergman is er nog iets in de flashback scène wat de tragiek compleet maakte: Rick leest het briefje van Ilsa in de stromende regen, zodat wij de inkt weg zien vloeien.


Het zijn die scènes met Bogard en Bergman die zoveel chemie hebben, dat de film ook zo aantrekkelijk blijft. Het wordt duidelijk dat ze meer van Rick houdt dan van Victor, maar ze wil Victor niet in de steek laten. Dilemma!

Een klein stukje van de einddialoog tussen de twee:

Ilsa Lund: But what about us?
Rick Blaine: We'll always have Paris. We didn't have, we, we lost it until you came to Casablanca. We got it back last night.
Ilsa Lund: When I said I would never leave you.
Rick Blaine: And you never will. But I've got a job to do, too. Where I'm going, you can't follow. What I've got to do, you can't be any part of. Ilsa, I'm no good at being noble, but it doesn't take much to see that the problems of three little people don't amount to a hill of beans in this crazy world. Someday you'll understand that. Now, now... Here's looking at you kid.

Dat laatste zinnetje is iets wat een aantal keer telkens terug komt in de film en wat ik zelf niet goed kon vertalen. Ik verstond He’s looking at you, kid, wat zou betekenen: Je bent in God’s gratie. Maar nee. Ik lees op de site http://www.casalinx.com/ het volgende:

"Here's looking at you, kid." Bogart heeft deze zin zelf bedacht en is een samenstelling van "Here's to you" een proost en "Looking at you", de zin is eigenlijk niet goed te vertalen. Oorspronkelijk stond in het script: "Here’s good luck to you, kid."

Volgens die zelfde site vertaalden de Duitse ondertitelaars de zin als: Ik kijk in je ogen, kleine.


Enfin. Er schijn ook een versie te zijn waarbij Ilsa blijft en Victor laat vertrekken, maar eigenlijk is de orinele afloop een veel tragischere. Ilsa moet de persoon van wie ze het meeste houdt, bij wie haar passie ligt, achter laten. Voor al tijd. Voor eeuwig. De mooiste tragiek die een verstokte ‘sentimentalist’ zich kan wensen.

Absoluut een van de beste films die ik tot nu toe heb mogen aanschouwen.