Normaal probeer ik bij Nederlandse films altijd eerst het boek te lezen voordat ik de film ga kijken omdat het vergelijken tussen boek en film altijd wel een leuke sport is. Sluit de film aan bij de fantasie? Maar het is er niet van gekomen.

De film ‘De Tweeling’ is een verfilming van het gelijknamige boek, geschreven door Tessa de Loo. Het drama gaat over twee Duitse zusjes die, nadat ze wees zijn geworden, op jonge leeftijd van elkaar worden gescheiden. De ene heeft TBC en wordt daarom meegenomen door het rijke Nederlandse echtpaar, het andere meisje blijft achter bij ‘de barbaren’. Een arm Duits boeren gezin.


Beiden groeien ze op met de herinnering aan elkaar, brieven worden geschreven, maar komen nooit aan. De tijdsperiode van de film is in de jaren twintig-dertig tot ‘Nu’. We zien de levensloop van twee jonge meisjes, die opgroeien tot volwassen vrouwen in een van de woeligste perioden van de geschiedenis: de Tweede Wereldoorlog.

De oudere vooroordelen die ik had jegens Nederlanse films waren al vrijwel weggevaagd door recente producties, maar ‘De Tweeling’ toont aan dat Nederlanders, mits ze voldoende subsidie bij elkaar weten te sprokkelen, dijken van films weten neer te zetten.

De basis van het verhaal is de tweelingzusrelatie. We zien beiden opgroeien in een zeer goede, respectievelijk zeer slechte omgeving. Beiden zijn intelligent en weten zich omhoog te werken, maar hun levens worden sterk beïnvloed door het uitbreken van de oorlog.


Wij bekijken die oorlog door de ogen van beide vrouwen. We zien nooit het grote perspectief, het blijft altijd primair om de twee jonge vrouwen gaan. De film focust zich nimmer direct op de oorlog.

Het hele verhaal wordt met prachtige beelden en mooie scènes aan ons overgedragen, begeleid door een zeer sterke soundtrack die het geheel completeert. Een film die alleen de echte stoïcijnen onberoerd zal laten.

Wat extra pleit voor de film is het buitengewoon genuanceerde beeld op de oorlog. Daarnaast komen ook echt alle aspecten van de oorlog in de film naar voren, soms heel prominent, soms heel subtiel. Maar alles komt langs.


Thekla Reuten en Nadja Uhl bewijzen in deze film zeer goede actrices te zijn en wat ook niet onprettig is: ze zijn (naar mijn mening) erg mooi en daarom een plezier om naar te kijken. Ik geef het toe, ook dat speelt mee.

Enfin. Deze film is er een die u niet mag missen. Hij draait momenteel nog steeds in die sfeervolle ‘The Movies’ in Amsterdam en het kan geen kwaad om daar eens een bezoekje aan te plegen. Topfilm.

Eigenlijk beviel de film mij al vanaf de eerste scènes, waarbij je op een prachtige wijze het doek ziet wegwaaien en wij de twee zusjes en hun vader leren kennen. Mooie cinematografie.

Het wordt er met scheppen dik op gegooid: de meisjes beleven een gelukkige tijd bij hun vader, maar natuurlijk gaat het mis. De scheiding van de zusjes is dramatisch. Maar ook het verdere verloop kent zijn dramatische punten.


Met name Anna, die bij de ‘barbaren’ terecht komt is hier het slachtoffer van. Jarenlang wordt ze onthouden van school om als werkslaafje gebruikt te worden door de familie. Gelukkig wordt ze uiteindelijk gered door de dominee.

Als beiden jonge vrouwen zijn wordt het pas echt interessant. We zien hoe Lotte een Joodse vriend krijgt alhoewel we, met de juiste shots naar zijn broer, al een vermoeden voelen dat daar wel eens verandering in zou kunnen komen. Maar dat het zo zou verlopen sta je eigenlijk pas achteraf bij stil.

Anna gaat in de huishouding werken en daar komen wij weer zo’n detail van de oorlog tegen: de sterilisatie van zwakzinnigen. Een zeer pijnlijke scène die echt weergaloos is uitgevoerd.


Ook de verdwijning van David (Jeroen Spitzenberger) is er een van ‘mooie’ subtiliteit. Lotte’s tas staat nog in het café, maar hij is nergens meer te bekennen. Geen schreeuwende soldaten die hem afvoeren, maar gewoon helemaal niets, wat die onzekerheid veel groter maakt.

Anna vertrekt naar een nieuwe werkgever: een barones(?).Ondanks het zware thema heeft de film hier een komische noot: de latente lesbische barones die Anna claimt.

Het weerzien van de zusjes is er een van vreugde, maar het is ook duidelijk dat, doordat ze elkaar lange tijd niet hebben gezien eigenlijk ook niet weten wat ze elkaar moeten zeggen. Toch gaat het snel goed tussen de twee. Maar waar je mee omgaat, daar wordt je mee besmet. Het is net die ene verkeerde opmerking over David en alles is aan gruzelementen.

Anna’s romance met de Oostenrijkse soldaat vind ik werkelijk grandioos weergegeven. Het wordt heel duidelijk dat Anna niet voor een SS-er kiest maar ‘voor de beste man ter wereld’. Dat zij haar man, net als Lotte David, moet verliezen maakt hen beiden weer verwant. Beiden zijn slachtoffers.


Door ‘Het Grote Misverstand’ scheiden hun wegen totdat ze elkaar pas op hoge leeftijd ontmoeten. Duidelijk wordt dat Lotte eigenlijk de ellende voor een deel projecteerde op haar zus, als medeschuldige aan haar ellende. Maar na haar verhaal wordt één ding duidelijk. Iedereen is slachtoffer. Anna treft geen enkele schuld. Hooguit dat ze misschien naïef is geweest.

Er is geen strikte scheidslijn tussen goed en kwaad. Neem maar eens dat detail van die Nederlandse vader van Lotte, die aan de ene kant onderduikers houdt, maar er ondertussen wel van profiteert.

Dit is een film waarbij je veel natuurlijk aan ziet komen, maar dat is in dit verhaal niet zo belangrijk, het gaat om de ervaring, het gaat om de prachtige verhaallijn en de weergaloze acteerprestatie. Ik hoop nog vele films van dergelijke kwaliteit te mogen aanschouwen. Misschien wel de beste film over de Tweede Wereldoorlog die er gemaakt is.