Recensie: Once upon a time in the west
Regisseur: Sergio Leone
Datum: 19 juli 2003
De film stond hoog in de Top 250 films van IMDB.com en dat was reden genoeg om eens een kijkje te wagen. Namen zeiden mij niets. Maar de berichten dat de film de langste intro van alle films had, zon ruim een kwartier, wekte wel mijn nieuwsgierigheid.
De film is met zijn twee uur en drie kwartier aan de lange kant en bovendien heeft de film een zeer laag tempo. Dat klinkt misschien als een schrikbeeld, maar dat is het zeker niet. Je geniet juist langer. Dat tempo is het fundament voor de sfeer van de film. Het geeft je de tijd om alle aspecten van een scène in je op te nemen. Neem van mij aan: alle aspecten van deze film zijn interessant en de moeite waard.
Vanaf het begin van de intro zat ik meteen al geheel gebiologeerd naar deze film te kijken. Geen enkel shot is slecht. De cinematografie van deze film is ronduit perfect. Shots van de karakteristieke koppen van de boeven worden gecombineerd met prachtige vergezichten. Wat een compositie. En dat de hele film door.
Ook het geluid en de muziek is werkelijk voortreffelijk. De muziek is precies op de gebeurtenissen in de film afgestemd en bepaald een substantieel deel van de karakter van de film.
Bij een western komen natuurlijk bepaalde cliché´s bij je op. Als eerste misschien het landschap. Uitgestrekte dorre prairies, zandvlakten, rotsen. Een omgeving waarin alleen geharde mensen zich staande weten te houden, dus denk je ook aan de mensen: De doorleefde gelaten, geteisterd door de droogte en de warmte, gebarsten als de woestijngrond na intense droogte, net zo onherbergzaam als het landschap zelf.
Denk ook aan de tegenstelling tussen twee werelden, rijk en arm. De hoop op geluk, de goudkoorts, bandieten, het thema van de eenzame zonderlinge cowboy, maar vooral: de dood.
Dit alles is in de film op een werkelijk geniale wijze verwerkt in het verhaal, de personages, de prachtige beelden van het landschap, de symboliek en die ongelofelijk briljante soundtrack van Ennio Morricone die op de een of andere manier alle aspecten van ´het wilde westen´ in de muziek weet te vatten.
De film heeft een soort rode draad die eigenlijk wordt geconstrueerd door de verhalen van de individuele karakters. De mysterieuze scherpschutter ‘Harmonica’ (Charles Bronson, ja die van Death Wish…) , de vriendelijke bandiet Cheyenne (Jason Robards), de berekenende Jill McBain (Claudia Cardinale) de slechterik Frank (Henry Fonda). en de spoorwegbaron met dromen Morton (Gabriele Ferzetti) maken deze film tot een waar meesterwerk. Allen spelen ze voortreffelijk en weten ze een personage neer te zetten dat echt tot leven komt. Ieder personage is een verhaaltje op zich.
Het is opzet dat er niets, zelfs niet een glimp, is losgelaten over het verhaal want zelfs de meest minieme voorkennis is eigenlijk al zonde.
Met deze film heeft Sergio Leone niet alleen een van de beste westerns, maar ook een van de allerbeste films neer weten te zetten.
Mocht mijn enthousiasme je nog niet zijn opgevallen: deze film is een hele grote aanrader.
Motivatie (SPOILERS)
Al in het begin van de film wordt door een aantal treffende shots meteen al een sfeer gecreëerd. Als het oude mannetje rond kijkt ziet hij drie boeven in de deuropeningen staan, wat meteen al een leuk contrast op levert.
Leuk detail is het feit dat de bandieten pas spreken als ‘harmonica’ is uitgestapt. Tot dan toe hebben wij misschien een kwartier naar alleen maar het landschap of naar de ‘hoofd’boef gekeken en geroken aan de subtiele humor die door de hele film is verweven.
Ook de dialogen zijn om te genieten. De eerste dialoog van de film:
Harmonica: And Frank?
Snaky: : Frank sent us.
Harmonica: : Did you bring a horse for me?
Snaky: : Well... looks like we're...
[snickers]
Snaky: : ... looks like we're shy one horse.
Harmonica:: You brought two too many.
Daarnaast merken wij ook onmiddellijk op hoe geraffineerd er is omgegaan met de muziek en het geluid. In het begin had ik niet eens door waarom de vader en dochter plotseling om hun heen kijken (weer voorzien van mooie beelden) en dat er opeens een wat vreemde sfeer ontstond. Maar dat bleek slechts te komen door het plotseling stil vallen van de krekels. Dat werkte buitengewoon goed moet ik zeggen.
Dan de vrouw van McBain: Jill. Op het moment dat ze uit de trein stapt begrijpen we eigenlijk al wat er daar in de stad is gebeurd. Ze heeft ook iets…’Pamela Anderson’ in haar gezicht. Toch wil dat niet zeggen dat ze niet mooi is. Maar na de begrafenis zien we haar meteen door het huis zoeken naar geld, wat ons vermoeden bevestigd.
Maar laten wij ook de memorabele scène in de rustplaats daarvoor niet vergeten. Als we Cheyenne leren kennen en zijn confrontatie met ‘harmonica’ die nog een leuke quote opleverde:
Harmonica: : I saw three of these dusters a short time ago, they were waiting for a train. Inside the dusters, there were three men.
Cheyenne: : So?
Harmonica: : Inside the men, there were three bullets.
We zien Jill dus alleen in ‘stillwater’ zitten. Maar ze wordt bezocht door de boef Cheyenne. Dat leverde nog een hele opmerkelijke quote op:
Jill: : If you want to, you can lay me over the table and amuse yourself. And even call in your men! Well. No woman ever died from that. When you're finished, all I'll need will be a tub of boiling water, and I'll be exactly what I was before -- with just another filthy memory!
Cheyenne: : [sighs] You make good coffee, at least?
Dat vrouwtje is niet voor de poes. Maar lief is ze wel, aldus Cheyenne:
Cheyenne: : You know, Jill, you remind me of my mother. She was the biggest whore in Alameda and the finest woman that ever lived. Whoever my father was, for an hour or for a month -- he must have been a happy man.
Die kleine clausule in het contract betekende dat als er geen station zou zijn voordat het stalen spoor zou arriveren, ze geen cent zouden vangen. Vandaar dus Frank door Morton werd ingehuurd. Morton zelf heeft maar één doel: voordat hij dood gaat de westkust bereiken. Het schilderij van de zee in de wagon wordt nog eens begeleid door het geluid van een ruisende zee.
Daarom is Morton’s einde ook zo heerlijk ironisch. Hij bereikt voor zijn dood wel water, maar alleen in de vorm van een modderpoel in de woestijn. Het geluid van rollende golven die op het strand slaan maakt het beeld compleet.
Tijdens de film zien wij af en toe Harmonica wegdromen en dan zien wij heel onscherp een gestalte dichterbij komen. Wij vermoeden dat hij ergens door gedreven wordt en dat dit te maken heeft met het naderende gestalte. Ook wordt langzaam duidelijk dat dit met Frank te maken heeft, maar pas als ze tegenover elkaar staan wordt de reden duidelijk en waarom Harmonica toch die mondharmonica meezeult.
Maar daarmee is het verhaal niet af. Ook de verhaallijn van Jill en Ceyenne worden op een mooie wijze afgewikkeld tot dat er een prachtig compleet geheel overblijft. En let ook nog op het moment als Cheyenne sterft. Hoe dat ironische muziekje even stokt en afloopt terwijl hij valt. Ontzettend leuk.
Laten wij afsluiten met de laatste woorden uit de film:
Cheyenne: : Hey, Harmonica. When they do you in, pray it's somebody who knows where to shoot.
Wat een meesterwerk. Wat een prachtige film.
Moevie score: 9,0
.:| Reacties van bezoekers |:.
echt een klasse film!!!!
ik heb hem voor het eerst gezien met mijn vader, hij zei dat je dit gezien moest hebben of je was een cultuurbarbaar, en gelijk had hij, het is geen film met alles aan flarden schieten en spectaculaire stunts, maar wel heel aangrijpend vind ik, nog steeds krijg ik rillingen als ik aan die film denk,ook de muziek blijft bij je
tuurlijk
ik snapte egt de ballen van deze filum ik had m op school gezien na 2en een half uur snapte ik t pas oftwel 2 en half uur vervelen en een half uur lol en dat is een goeie film